سازهای بادی چوبی

سازهای ایرانی
سازهای کلاسیک
سازهای دیگر
آوازها
سازهای کودک

سازهای بادی چوبی

تاریخچه
ساختار فیزیکی

سازهای بادی چوبی

 

سازهای بادی چوبی چنین نام گرفته اند زیرا صدای آن ها ازنوسان هوا در لوله هایی،که در قدیم از چوب ساخته می شده اند،ایجاد می شود.هر چند در سده ی بیستم فلوت و پیکولو را از فلز ساختند.بادی های چوبی در طول بدنه ی خود دارای سوراخ های کوچکی هستند که با انگشت یا بالشتک هایی، که به وسیله ی شستی های سازبه حرکت در می آیند، باز و بسته می شوند. نوازنده با باز و بسته کردن این سوراخ ها،طول ستون هوای نوسان کننده را تغییر می دهد وبه این ترتیب صدا هایی با زیر و بم متفاوت ایجاد می کند.

ساز های بادی چوبی در ارکسترسنفونیک از زیرترین (پیکولو)تا بم ترین (کنترباس) در پایین فهرست شده اند.(گروه بندی های دو تایی نشان دهنده ی نزدیکی و مشابهت ساز ها است؛در این گروه بندی ها ساز مهم تر با ستاره مشخص شده است.)

 

پیکولو

فلوت

 

ابوا

 

کرانگله

 

کلارینت

 

کلارینت باس

 

باسون

کنترباسون

هر کدام از سازهای خانواده ی بادی چوبی شخصیتی ویژه دارند و شباهت رنگ صدای آن ها به یکدیگر بسیار کمتراز زهی ها است.تمایز صدای نقره ای فلوت از صدای گرفته و تودماغی ابوا بیش از تمایز صدای ویولون و ویولا است. رنگ صورتی ویژه ی هر ساز بادی چوبی تا حد زیادی از روش ایجاد نوسان در آن ها نشات می گیرد.نوازندگان فلوت و پیکولو بر دهانه ی حفره ی ساز می دمند

چنان که کسی برای ایجاد صدا بر دهانه ی بطری خالی بدمد.(نوازنده ی رکوردر، سازی از خانواده ی فلوت، در قطعه ی دهانی (سوت) شکل می دمد).بقیه ی سازهای بادی چوبی

برای ایجاد صدا از یک زبان ی نوسان کننده کمک می گیرند. زبانه تکه ی بسیار نازکی از نی است که درازایی حدود 6 سانتی متر دارد و با جریان هوا به نوسان می آید.

بادی های چوبی،تک زبانه یا دو زبانه هستند.در بادی های چوبی تک زبانه، زبانه بر حفره ای در دهانی ساز نصب شده است و با دمیدن نوازنده به نوسان در می آید.کلارینت و کلارینت باس ساز هایی تک زبانه هستند. ساکسوفون، که بیشتر در دسته های هم نواز کاربرد دارد،نیز سازی تک زبانه است.

در بادی های چوبی دو زبانه، دو تکه ی بسیارنازک نی میان لب های نوازنده قرارمی گیرد.

ابوا، کرانگله ،باسون و کنترباس از ساز های بادی چوبی دو زبانه هستند.

زبانه به تنهایی فقط صدایی جیغ مانند ایجاد می کند. گرچه رنگ صدای بادی های چوبی  زبانه دار به طور عمده به وسیله ی منافذ لوله ساز تعیین می شود،اما زبانه نیز تا اندازه ای بر آن تاثیر دارد.نوازندگان حرفه ای سازهای بادی چوبی برای اطمینان از ارائه بهترین صدای ممکن، وقت فراوانی را برای خیساندن و شکل دادن به زبانه ی سازشان صرف می کنند.

رنگ صدا در محدوده های صوتی گوناگون یک ساز بادی چوبی نیز بسیار متفاوت است.

 به طور عمده، محدوده های بم صداهایی جاندار و حجیم و محدوده های زیر صدایی نافذ تر دارند. بادی های چوبی بر خلاف زهی ها که می توانند همزمان دو نت را بنوازند،هر لحظه فقط قادر به نواختن یک نت هستند. بسیاری اوقات در موسیقی سنفونیک،این سازها ملودی هایی متفاوت از دیگر سازها می نوازند. بادی های چوبی به خوبی از عهده ی اجرای موسیقی درفضای بازنیز بر می آیند.(چوبانان هزاران سال گونه های ابتدایی این سازها را می نواخته اند.) به همین سبب است که این سازها در انگیزش حال و هوایی روستایی به مدد موسیقی نقشی برجسته دارند.